Εντός του Οκτωβρίου σύμφωνα με τον προγραμματισμό του ΥπΑΑΤ, αναμένεται να προκηρυχθεί το Μέτρο της Απονιτροποίησης του ΠΑΑ 2014-2020. Στόχος της δράσης είναι η μείωση της ρύπανσης του νερού τόσο από νιτρικά ιόντα όσο και από άλλες εν δυνάμει ρυπογόνες ουσίες. Για πρώτη φορά στο Μέτρο εντάσσονται και περιοχές της Αιτωλοακαρνανίας όπως το Εθνικό πάρκο λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου-Αιτωλικού και οι Λίμνες Τριχωνίδα–Λυσιμαχία–Οζερός.
Αναλυτικά η δράση όπως περιγράφεται στην υπουργική απόφαση. (Δείτε το ΦΕΚ)
Δράση 10.1.04 Μείωση της ρύπανσης νερού από γεωργική δραστηριότητα
Στόχος της δράσης είναι η μείωση της ρύπανσης του νερού τόσο από νιτρικά ιόντα όσο και από άλλες εν δυνάμει ρυπογόνες εισροές (φωσφορικά ιόντα, φυτοπροστατευτικά προϊόντα)
Η δράση εφαρμόζεται στις ακόλουθες περιοχές, οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί ως ευπρόσβλητες από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης.
- Δυτική και Ανατολική Θεσσαλία
- Κωπαϊδικό πεδίο
- Αργολικό πεδίο
- λεκάνη Πηνειού Ηλείας
- κάμπος Θεσσαλονίκης – Πέλλας – Ημαθίας
- λεκάνη Στρυμόνα
- Πεδιάδα Άρτας – Πρέβεζας
- λεκάνη ποταμού Ασωπού Βοιωτίας
- Νότιο και Βόρειο τμήμα ποταμού Έβρου
- Ανατολικά και Δυτικά της λίμνης Βιστωνίδας
- λεκάνη απορροής ποταμού Αγγίτη
- Βόρεια Κορινθία
- Οροπέδιο Τρίπολης
- Φιλιατρά – Κυπαρισσία
- λεκάνη απορροής ποταμού Λαρισσού Αχαΐας
- Λεωνίδιο Αρκαδίας
- Αττική: Μαραθώνας, Μεσογαία, Μέγαρα – Αλεποχώριο
- Σπερχειός Φθιώτιδας
- Παμισός Μεσσηνίας
- Τροιζηνία
- Άστρος – Άγιος Ανδρέας Αρκαδίας
- Αταλάντη Φθιώτιδας
- Αλμυρός Μαγνησίας
- Πτολεμαΐδα Κοζάνης
- Επανομή Μουδανιών Χαλκιδικής
- υπολεκάνη Γεροποτάμου Μεσσαράς Κρήτης
- Αρτάκη Ευβοίας
καθώς και στις ακόλουθες 7 περιοχές σημαντικών υγροτόπων:
- Εθνικός Δρυμός Πρεσπών
- Υγρότοποι Αμβρακικού
- Εθνικό πάρκο λίμνης Παμβώτιδας Ιωαννίνων
- Εθνικό πάρκο λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου-Αιτωλικού
- Λίμνες Τριχωνίδα–Λυσιμαχία–Λίμνη Οζερός
- Δέλτα Νέστου
- Λίμνες Δ. Μακεδονίας: Βεγορίτιδα, Χειμαδίτιδα, Πετρών και Ζάζαρη
Ειδικά κριτήρια επιλεξιμότητας:
- Στην πλέον πρόσφατη ΕΑΕ του ενδιαφερόμενου τα αγροτεμάχια πρέπει να είναι δηλωμένα ως αρδευόμενα, ενώ επιπλέον για τη δέσμευση Γ πρέπει να είναι δηλωμένα στην πλέον πρόσφατη ΕΑΕ του ενδιαφερόμενου και με επιλέξιμη για τη δέσμευση δενδρώδη καλλιέργεια.
- βρίσκονται εντός της περιοχής παρέμβασης
- για την ομάδα καλλιέργειας «Ελιά» η ελάχιστη πυκνότητα των υπό ένταξη ελαιοτεμαχίων είναι 80 ελαιό δεντρα ανά εκτάριο (Ha), προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι πρόκειται για συστηματικό ελαιώνα.
Ειδικές δεσμεύσεις
Οι δικαιούχοι της δράσης υποχρεούνται για πέντε έτη να εφαρμόσουν μία ή περισσότερες από τις παρακάτω δεσμεύσεις:
Α. Αγρανάπαυση
Στο πλαίσιο αυτής της δέσμευσης οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν ετησίως να θέτουν σε αγρανάπαυση γεωργική έκταση, η οποία να αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 30% (≥30%) της συνολικά ενταγμένης έκτασης στη δέσμευση. Ωστόσο το ποσοστό αυτό δύναται να αυξηθεί έως 50% (≤50%) για ένα ή περισσότερα έτη στη διάρκεια της πενταετίας.
Η δέσμευση της αγρανάπαυσης είναι δυνατόν να εφαρμόζεται σε διαφορετικά αγροτεμάχια κάθε έτος. Εάν όμως η ενταγμένη στη δράση έκταση περιλαμβάνει αγροτεμάχια που εφάπτονται σε επιφανειακά ύδατα (ποτάμια, υδατορέματα, λίμνες, αρδευτικές διώρυγες, αποστραγγιστικές τάφρους κ.ά.), τότε η αγρανάπαυση εφαρμόζεται υποχρεωτικά σε αυτά και η υπό αγρανάπαυση γεωργική έκταση (στο ελάχιστο ποσοστό του 30%) παραμένει σταθερή καθ’ όλη τη διάρκεια της πενταετούς δέσμευσης.
Στην υπό αγρανάπαυση έκταση απαγορεύεται η άσκηση οποιασδήποτε γεωργικής δραστηριότητας, η οποία μπορεί να αλλοιώσει τον περιβαλλοντικό χαρακτήρα της έκτασης (π.χ. όργωμα, λίπανση, χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων, άρδευση κ.ά.) συμπεριλαμβανομένου του ενός οργώματος το χρόνο για τις αρόσιμες εκτάσεις, όπως ορίζεται η επιλεξιμότητα των εκτάσεων για τον Πυλώνα I.
Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση όπου η δέσμευση της αγρανάπαυσης πρόκειται να εφαρμοστεί σε ενταγμένα στη δράση αγροτεμάχια με κλίση μεγαλύτερη του 8% (>8%). Στην περίπτωση αυτή ο δικαιούχος δεσμεύεται να εγκαταστήσει φυτά εδαφοκάλυψης με τη σπορά σταυρανθών ή/και σιτηρών ή/και χειμερινών ψυχανθών, όπως αναλυτικά θα αναφερθούν στην πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος. Μετά τη σπορά των φυτών εδαφοκάλυψης απαγορεύεται η άσκηση οποιασδήποτε γεωργικής δραστηριότητας (π.χ. λίπανση, χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων, άρδευση, συγκομιδή, βόσκηση κ.ά.). Στόχος της εδαφοκάλυψης των εν λόγω επικλινών εδαφών είναι η προστασία αυτών από τη διάβρωση, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των μηνών του έτους με μεγάλα ύψη βροχής.
Επιλέξιμες για τη δέσμευση είναι οι αροτραίες καλλιέργειες που αποτυπώνονται στον παρακάτω πίνακα (πίνακας 22.2) με τα ύψη ενίσχυσης. Στο πλαίσιο της δέσμευσης Α επιτρέπεται η συγκαλλιέργεια μόνο μεταξύ των φυτικών ειδών της ομάδας καλλιέργειας «Υπαίθρια φρέσκα λαχανικά και κηπευτικά».
Πίνακας 22.2 Ύψος ενίσχυσης (€/Ha/έτος) *
Β. Αμειψισπορά
Στο πλαίσιο αυτής της δέσμευσης οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν ετησίως να θέτουν σε αμειψισπορά γεωργική έκταση, η οποία να αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 30% (≥30%) της συνολικά ενταγμένης έκτασης στη δέσμευση. Το ποσοστό δύναται να αυξηθεί μέχρι και στο 90% (≤90%) για ένα ή περισσότερα έτη στη διάρκεια της πενταετίας.
Ως καλλιέργειες αμειψισποράς εγκαθίστανται ξηρικές καλλιέργειες, όπως αναλυτικά θα αναφερθούν στην πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος. Επιλέξιμες για τη δέσμευση είναι οι αροτραίες καλλιέργειες που αποτυπώνονται στον πίνακα 22.3 με τα ύψη ενίσχυσης. Στο πλαίσιο της δέσμευσης Β επιτρέπεται η συγκαλλιέργεια μόνο μεταξύ των φυτικών ειδών της ομάδας καλλιέργειας «Υπαίθρια φρέσκα λαχανικά και κηπευτικά».
Πίνακας 22.3 Ύψος ενίσχυσης (€/Ha/έτος) *
Γ. Χλωρά λίπανση σε δενδρώδεις καλλιέργειες
Η δέσμευση εφαρμόζεται στις δενδρώδεις καλλιέργειες των ευπρόσβλητων από τα νιτρικά γεωργικής προέλευσης περιοχών που καλύπτονται από Πρόγραμμα Δράσης. Από τα υφιστάμενα Προγράμματα Δράσης των ευπρόσβλητων στα νιτρικά περιοχών, δενδρώδεις καλλιέργειες περιέχονται στα ακόλουθα:
- Αργολικό πεδίο: Εσπεριδοειδή, Ελιά, Βερικοκιά
- Λεκάνη Πηνειού Ηλείας: Ελιά
- Κάμπος Θεσσαλονίκης – Πέλλας – Ημαθίας: Ροδακινιά, Μηλιά, Αχλαδιά
- Πεδιάδα Άρτας – Πρέβεζας: Εσπεριδοειδή, Ελιά
Στο πλαίσιο αυτής της δέσμευσης οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν:
i) να εφαρμόζουν χλωρά λίπανση με φυτά εδαφοκάλυψης στον υποόροφο των δένδρων, σε έκταση που αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 20% (≥20%) της ενταγμένης στη δέσμευση γεωργικής έκτασης. Επιλέξιμα ως φυτά χλωράς λίπανσης είναι ετήσια χειμερινά ψυχανθή και μείγματα χειμερινών ψυχανθών με σιτηρά, όπως αναλυτικά θα αναφερθούν στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Τα φυτά εδαφοκάλυψης δεν συγκομίζονται και δεν βόσκονται. Κόβονται κατά την περίοδο της άνθισης και οπωσδήποτε πριν τη σποροποίηση των φυτών και είτε παραμένουν επί του εδάφους είτε ενσωματώνονται σε αυτό. Το ποσοστό 20% της χλωράς λίπανσης μπορεί να αυξηθεί κατά βούληση του δικαιούχου χωρίς αλλαγή στο ποσό ενίσχυσης. Στο τμήμα της έκτασης, στο οποίο εφαρμόζεται χλωρά
λίπανση, απαγορεύεται η χρήση αζωτούχων λιπασμάτων και κοπριάς.
ii) να πραγματοποιούν εργαστηριακές αναλύσεις στο σύνολο των αγροτεμαχίων της ενταγμένης στη δέσμευση εκμετάλλευσης και όχι μόνο στο/στα αγροτεμάχιο/α στο/στα οποίο/α εφαρμόζεται η πρακτική της χλωράς λίπανσης. Οι εργαστηριακές αναλύσεις πραγματοποιούνται από τα Τμήματα Γεωργικών Εφαρμογών και Ανάλυσης Λιπασμάτων του ΥΠΑΑΤ ή από διαπιστευμένα ιδιωτικά εργαστήρια και περιλαμβάνουν αναλύσεις εδάφους (pH, αλατότητα, οργανική ουσία, νιτρικό άζωτο N-NO3) και φυλλοδιαγνωστική. Οι δικαιούχοι είναι υποχρεωμένοι να πραγματοποιήσουν τις εργαστηριακές αναλύσεις τρεις φορές στη διάρκεια της πενταετίας, ως ακολούθως:
- για το 1ο έτος εφαρμογής: αναλύσεις εδάφους,
- για το 2ο έτος εφαρμογής: αναλύσεις εδάφους και φυλλοδιαγνωστική και
- για το 4ο έτος: αναλύσεις εδάφους.
iii) να διαθέτουν για κάθε έτος εφαρμογής «Σχέδιο Διαχείρισης Εισροών» (ΣΔΕ) για το σύνολο της ενταγμένης στη δέσμευση εκμετάλλευσης, μέσω του οποίου εξασφαλίζεται η αποδοτική και αποτελεσματική διαχείριση των χρησιμοποιούμενων εισροών (λιπάσματα, φυτοπροστατευτικά προϊόντα, αρδευτικό νερό). Για την κατάρτιση του ετήσιου ΣΔΕ λαμβάνονται υπόψη:
- τα Προγράμματα Δράσης των ευπρόσβλητων στα νιτρικά ζωνών,
- ο Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής,
- οι Οδηγίες Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας ανά καλλιέργεια
- οι εργαστηριακές αναλύσεις που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της δέσμευσης και
- η αποτελεσματικότητα της γεωργικής πρακτικής της χλωράς λίπανσης ως μεθόδου λίπανσης του οπωρώνα κατά τα προηγούμενα έτη εφαρμογής.
Το ετήσιο ΣΔΕ καταρτίζεται, παρακολουθείται και αναθεωρείται (εφόσον απαιτείται) και υπογράφεται από επιβλέποντα γεωπόνο, ο οποίος υπάγεται στον κλάδο Π.Ε. γεωπόνων και τα στοιχεία του οποίου αναγράφονται στο ετήσιο ΣΔΕ. Σε περίπτωση που ο δικαιούχος υπάγεται στον κλάδο ΠΕ Γεωπόνων, δύναται να καταρτίζει, παρακολουθεί, υπογράφει και, εφόσον απαιτείται, αναθεωρεί ο ίδιος το ετήσιο ΣΔΕ.
Σε περίπτωση διακοπής της συνεργασίας με τον επιβλέποντα γεωπόνο, ο δικαιούχος οφείλει να εξασφαλίσει άμεσα την αντικατάστασή του από άλλον επιβλέποντα γεωπόνο. Ο νέος επιβλέπων γεωπόνος καταρτίζει και υπογράφει αναθεωρημένο ΣΔΕ του έτους διακοπής της συνεργασίας καθώς και όλα τα επόμενα ΣΔΕ που έπονται του έτους διακοπής της συνεργασίας. Επιλέξιμες για τη δέσμευση είναι οι δεντροκαλλιέργειες που αποτυπώνονται στον πίνακα 22.4 με τα ύψη ενίσχυσης. Στο πλαίσιο της δέσμευσης επιτρέπεται η συγκαλλιέργεια μεταξύ μηλιάς – αχλαδιάς. Οι εργαστηριακές αναλύσεις και τα ΣΔΕ έκαστου έτους εφαρμογής φυλάσσονται στο γεωργοπεριβαλλοντικό κλιματικό φάκελο του δικαιούχου.
Πίνακας 22.4 Ύψη ενίσχυσης (€/Ha/έτος) *
Δ. Ζώνη ανάσχεσης σε αγροτεμάχια που εφάπτονται σε επιφανειακά ύδατα.
Στο πλαίσιο αυτής της δέσμευσης οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν να εφαρμόζουν παρυδάτια ζώνη ανάσχεσης πλάτους τουλάχιστον πέντε (5) μέτρων, κατά μέσο όρο, στα ενταγμένα στη δέσμευση αγροτεμάχια που εφάπτονται με επιφανειακά ύδατα (ποτάμια, υδατορέματα, λίμνες, αρδευτικές διώρυγες, αποστραγγιστικές τάφρους κ.ά). Στην παρυδάτια ζώνη ανάσχεσης απαγορεύεται η άσκηση οποιασδήποτε γεωργικής δραστηριότητας, η οποία μπορεί να αλλοιώσει τον περιβαλλοντικό χαρακτήρα της έκτασης (π.χ. όργωμα, λίπανση, χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων, άρδευση, βόσκηση κ.ά.) συμπεριλαμβανομένης της ελάχιστης δραστηριότητας του Πυλώνα Ι, ήτοι του ενός οργώματος το χρόνο για τις αρόσιμες εκτάσεις.
Επιλέξιμες για τη δέσμευση Δ είναι οι αροτραίες καλλιέργειες που αποτυπώνονται στον πίνακα 22.5 με τα ύψη ενίσχυσης. Στο πλαίσιο της δέσμευσης επιτρέπεται η συγκαλλιέργεια μόνο μεταξύ των φυτικών ειδών της Ομάδας Καλλιέργειας «Υπαίθρια φρέσκα λαχανικά και κηπευτικά».
5. Συνδυασμός δεσμεύσεων
Οι δικαιούχοι έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόσουν περισσότερες των μία δεσμεύσεων της παρούσας, σε διαφορετικά αγροτεμάχια της εκμετάλλευσής τους. Επιτρεπόμενοι συνδυασμοί δεσμεύσεων ανά δικαιούχο: Α-Γ, Β-Γ και Β-Δ.